2018 yılında Alman ve Danimarkalı psikologlar, bu karanlık dürtülerin arkasındaki itici gücü haritalandırarak buna bir isim verdi: D Faktörü.
D FAKTÖRÜ NEDİR?
D Faktörü, insan doğasındaki tüm karanlık özelliklerin ortak bir paydası olarak tanımlanıyor. Tıpkı İngiliz psikolog Charles Spearman’ın g faktörü ile genel zeka seviyesini ölçmek için geliştirdiği teoride olduğu gibi, D Faktörü de kişinin kötü eğilimlerinin temel bir göstergesi olarak görülüyor.
Danimarka Kopenhag Üniversitesi’nden Psikolog Ingo Zettler, “İnsan kişiliğinin karanlık yönleri de ortak bir paydaya sahiptir. Bu da, tıpkı zekada olduğu gibi, belirli bir eğilimin farklı yansımaları olarak görülebilir” ifadelerini kullandı.
NASIL ÖLÇÜLÜYOR?
Araştırma kapsamında 2.500’den fazla katılımcı, dokuz farklı karanlık kişilik özelliğini ölçmek için tasarlanmış sorulara cevap verdi. Bu özellikler arasında egoizm, Makyavelizm, ahlaki kopukluk, narsisizm, psikolojik hak sahipliği, psikopati, sadizm, kişisel çıkarcılık ve kötücüllük bulunuyor.
Katılımcılara şu gibi ifadeler sunuldu:
- “Herkes bana özel olduğumu söylüyor, bu yüzden biliyorum.”
- “İstediğimi elde etmek için her şeyi söylerim.”
- “Başarı elde etmek için arada sırada kuralları çiğnemek gerekir.”
- “İnsanlara zarar vermek heyecan verici olurdu.”
Veriler analiz edildiğinde, bu karanlık özelliklerin farklı kişilerde farklı şekillerde kendini gösterdiği ancak hepsinin ortak bir D Faktörü’nden kaynaklandığı belirlendi.
Zettler, “Bir kişide D Faktörü çoğunlukla narsisizm, psikopati veya diğer karanlık özelliklerden biri olarak ortaya çıkabilir. Ancak temel olarak, bir kişinin bu özelliklerden bir veya daha fazlasıyla ilişkili davranışlarda bulunma olasılığını gösterir” dedi.
Bu bulgular, psikolojide ve terapide yeni keşiflere yol açabilir. Araştırmacılar, insanların kötü niyetli davranışlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olacak bir araç sunduklarını düşünüyor.
